Εξερεύνηση
Σε αυτή την ενότητα, θα γίνει εμβάθυνση στις πρακτικές πτυχές της μετατροπής των ερασιτεχνικών χόμπι σε βιώσιμες επιχειρήσεις μικρής κλίμακας. Με τη διερεύνηση προτάσεων, ιδεών και άρθρων, στόχος είναι να αποκτήσετε μια ολοκληρωμένη κατανόηση και να ξεκινήσει η συζήτηση επί του θέματος. Ο απώτερος στόχος είναι η προετοιμασία ενός μικρού επιχειρηματικού σχεδίου για μια ερασιτεχνική επιχείρηση DIY χρησιμοποιώντας ένα προσαρμοσμένο πρότυπο της έννοιας του Καμβά Επιχειρηματικού Μοντέλου (BMC), το οποίο έχει προσαρμοστεί ειδικά για ένα άτομο σε συνταξιοδότηση που σκέφτεται να μετατρέψει το χόμπι του σε μια βιώσιμη επιχείρηση μικρής κλίμακας.
Τι είναι το Business Model Canvas;
Πιθανώς έχετε ακούσει για ένα επιχειρηματικό μοντέλο. Είναι το σχέδιο μιας εταιρείας για την επίτευξη κέρδους. Περιλαμβάνει τα πάντα, από τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες που προσφέρει μια εταιρεία στους πελάτες στους οποίους απευθύνεται μέχρι τους οικονομικούς μηχανισμούς που καθιστούν την εταιρεία κερδοφόρα.
Εδώ μπορείτε να βρείτε ένα βίντεο που παρέχει μια απλή εξήγηση των επιχειρηματικών μοντέλων.
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να περιγραφεί ένα επιχειρηματικό μοντέλο, ένας από τους οποίους είναι ο Καμβάς Επιχειρηματικού Μοντέλου (Business Model Canvas – BMC). Το BMC είναι ένα καινοτόμο και εύχρηστο εργαλείο που έχει σχεδιαστεί για να απλοποιεί αυτή την έννοια. Παρέχει ένα οπτικό πλαίσιο που σας βοηθά να βλέπετε όλες τις πτυχές της επιχείρησής σας με μια ματιά, οργανωμένο σε εννέα βασικά στοιχεία. Αυτό το μονοσέλιδο επιχειρηματικό σχέδιο είναι ιδιαίτερα χρήσιμο για επιχειρήσεις μικρής κλίμακας, καθώς βοηθά στην αποσαφήνιση και οργάνωση των ιδεών με δομημένο και απλό τρόπο. Καθώς είναι ένα εργαλείο που χρησιμοποιείται για τη σύνταξη ενός επιχειρηματικού σχεδίου, το BMC σας βοηθά να απεικονίσετε και να κατανοήσετε τα διάφορα στοιχεία της επιχείρησής σας πριν από τη σύνταξη ενός επίσημου σχεδίου.
Να πώς μοιάζει το BMC!
Το BMC διαιρείται σε εννέα πλαίσια, καθένα από τα οποία αντιπροσωπεύει μία θεμελιώδης πτυχή της επιχείρησής σας. Για να καταλάβετε πώς λειτουργεί η ιδέα, θα παρουσιαστεί κάθε πλαίσιο, παίρνοντας ως παράδειγμα την επιχειρηματική ιδέα ενός συνταξιούχου που καλλιεργεί λαχανικά και τα πουλάει στην κοινότητά του, διατηρώντας παράλληλα ένα βίντεο-μπλογκ (ή vlog) και την παρουσία του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Πλαίσιο 1: Τμήματα πελατών (Customer segments)
Τα τμήματα πελατών είναι οι διαφορετικές ομάδες ανθρώπων ή οργανισμών που η επιχείρησή σας στοχεύει να προσεγγίσει και να εξυπηρετήσει. Ο προσδιορισμός αυτών των τμημάτων βοηθάει στην προσαρμογή των προϊόντων και των στρατηγικών μάρκετινγκ ώστε να ανταποκρίνονται στις συγκεκριμένες ανάγκες κάθε ομάδας. Για παράδειγμα, αν παράγετε και πουλάτε λαχανικά σε μια τοπική αγορά, τα τμήματα των πελατών σας μπορεί να περιλαμβάνουν άτομα ευαισθητοποιημένα σε θέματα υγείας, οικογένειες που αναζητούν φρέσκα προϊόντα, τοπικά εστιατόρια που αναζητούν εποχιακά συστατικά και όσους υποστηρίζουν τους/τις τοπικούς αγρότες. Επιπλέον, οι ακόλουθοί σας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που ενδιαφέρονται για την κηπουρική και τη βιώσιμη διαβίωση αποτελούν πολύτιμα τμήματα.
Συμβουλή: Σκεφτείτε ποιος/-α θα ενδιαφερόταν περισσότερο για το προϊόν ή την υπηρεσία σας. Χρησιμοποιήστε τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τις διαδικτυακές κοινότητες για να επικοινωνήσετε με τους/τις δυνητικούς πελάτες και να συγκεντρώσετε σχόλια.
Πλαίσιο 2: Προτάσεις αξίας (Value propositions)
Η πρόταση αξίας περιγράφει τη μοναδική αξία που προσφέρει το προϊόν ή η υπηρεσία σας στους πελάτες. Εξηγεί γιατί οι πελάτες πρέπει να επιλέξουν την προσφορά σας έναντι των ανταγωνιστών σας. Ποια προβλήματα λύνετε ή ποιες επιθυμίες εκπληρώνετε; Για παράδειγμα, αν πουλάτε λαχανικά, η πρόταση αξίας σας θα μπορούσε να είναι η παροχή φρέσκων, τοπικών, βιολογικών προϊόντων που είναι πιο υγιεινά και πιο νόστιμα από τα εναλλακτικά προϊόντα του σούπερ μάρκετ. Θα μπορούσατε επίσης να δώσετε έμφαση στα περιβαλλοντικά οφέλη της αγοράς τοπικών προϊόντων.
Συμβουλή: Τι κάνει το προϊόν ή την υπηρεσία σας μοναδικό και επιθυμητό; Δημιουργήστε μια σαφή και συνοπτική δήλωση πρότασης αξίας. Δοκιμάστε την με το κοινό-στόχο σας. Ζητήστε ανατροφοδότηση από έναν/μία φίλο/-η ή ένα μέλος της οικογένειάς σας.
Πλαίσιο 3: Κανάλια (Channels)
Τα κανάλια είναι τα μέσα μέσω των οποίων παραδίδετε την πρόταση αξίας σας στους πελάτες σας. Αυτή η ενότητα περιγράφει τον τρόπο με τον οποίο θα προσεγγίσετε τους πελάτες σας. Θα πουλάτε μέσω διαδικτύου, σε τοπικές αγορές, από στόμα σε στόμα ή με συνδυασμό αυτών; Στην περίπτωση της πώλησης λαχανικών, το κύριο κανάλι σας θα είναι πιθανότατα η τοπική αγορά αγροτών. Θα μπορούσατε επίσης να σκεφτείτε το ενδεχόμενο να στήσετε ένα μικρό περίπτερο δίπλα στο δρόμο ή μπροστά από το σπίτι σας (αν το επιτρέπουν οι τοπικοί νόμοι) ή να συνεργαστείτε με τοπικά (μικρά) παντοπωλεία ή εστιατόρια. Επιπλέον, τα vlog και οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, όπως το Facebook, είναι σημαντικά κανάλια για την επικοινωνία με την κοινότητά σας, την προώθηση των προϊόντων σας και την ανταλλαγή εκπαιδευτικού περιεχομένου.
Συμβουλή: Επιλέξτε τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους για να προσεγγίσετε τους πελάτες-στόχους σας. Ξεκινήστε με μερικά κανάλια όπου το κοινό-στόχος σας είναι πιο ενεργό. Παρακολουθείτε την αποτελεσματικότητά τους και προσαρμόζετε ανάλογα με τις ανάγκες.
Πλαίσιο 4: Σχέσεις με τους πελάτες (Customer relationships)
Οι σχέσεις με τους πελάτες περιγράφουν το είδος της σχέσης που δημιουργείτε με κάθε τμήμα πελάτη. Περιλαμβάνει τον τρόπο με τον οποίο αλληλεπιδράτε με τους πελάτες καθ’ όλη τη διάρκεια του ταξιδιού τους με την επιχείρησή σας. Πώς θα αλληλεπιδράσετε με τους πελάτες σας; Θα προσφέρετε εξατομικευμένες υπηρεσίες, θα δημιουργήσετε μια κοινότητα γύρω από το εμπορικό σήμα σας ή θα επικεντρωθείτε σε αποτελεσματικές συναλλαγές; Για έναν πωλητή λαχανικών, η οικοδόμηση διαπροσωπικών σχέσεων με τους πελάτες στη λαϊκή αγορά είναι ζωτικής σημασίας. Θα μπορούσατε να προσφέρετε προτάσεις συνταγών, συμβουλές κηπουρικής ή ακόμη και να φιλοξενήσετε εκδηλώσεις γευσιγνωσίας για να εμπλέξετε τους πελάτες σας. Μπορείτε να το κάνετε αυτό στο ιστολόγιό σας ή στο λογαριασμό σας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Συμβουλή: Επικεντρωθείτε στην οικοδόμηση ισχυρών, μόνιμων σχέσεων με τους πελάτες σας. Πρέπει να είστε συνεπείς με το περιεχόμενό σας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Πλαίσιο 5: Ροές εσόδων (Revenue streams)
Οι ροές εσόδων αντιπροσωπεύουν τους τρόπους με τους οποίους η επιχείρησή σας παράγει εισόδημα. Περιγράφουν λεπτομερώς πώς η επιχείρησή σας κερδίζει χρήματα από κάθε τμήμα πελατών. Εδώ θα προσδιορίσετε τον τρόπο με τον οποίο η επιχείρησή σας θα παράγει εισόδημα. Θα πουλάτε προϊόντα, θα προσφέρετε υπηρεσίες ή και τα δύο; Για μια επιχείρηση λαχανικών, η κύρια ροή εσόδων σας θα είναι οι πωλήσεις των προϊόντων σας. Θα μπορούσατε επίσης να εξερευνήσετε πρόσθετες πηγές εσόδων, όπως η πώληση δενδρυλλίων, η προσφορά εργαστηρίων κηπουρικής ή η δημιουργία και πώληση προϊόντων προστιθέμενης αξίας, όπως μαρμελάδες ή τουρσιά.
Συμβουλή: Βεβαιωθείτε ότι έχετε διαφοροποιήσει τις πηγές εσόδων σας και καθορίστε τους πιο κερδοφόρους τρόπους για να κερδίσετε χρήματα από το χόμπι σας.
Πλαίσιο 6: Βασικοί πόροι (Key resources)
Οι βασικοί πόροι είναι τα βασικά στοιχεία που απαιτούνται για την υλοποίηση της πρότασης αξίας σας. Αυτό θα μπορούσε να περιλαμβάνει τις δεξιότητές σας, τον εξοπλισμό σας, τα αποθέματά σας ή ακόμη και το σπίτι σας, αν λειτουργείτε μια επιχείρηση με έδρα το σπίτι. Για έναν παραγωγό λαχανικών, οι βασικοί πόροι περιλαμβάνουν κομμάτι γης ή χώρο στον κήπο, εργαλεία και εξοπλισμό κηπουρικής, σπόρους, λίπασμα και άλλα είδη κηπουρικής. Για το βίντεο-μπλογκ, μια καλή κάμερα και μια σταθερή σύνδεση στο διαδίκτυο είναι απαραίτητα.
Συμβουλή: Προσδιορίστε τα βασικά στοιχεία που χρειάζεστε για τη λειτουργία της επιχείρησής σας.
Πλαίσιο 7: Βασικές δραστηριότητες (Key activities)
Οι βασικές δραστηριότητες είναι οι κρίσιμες ενέργειες που πρέπει να κάνει η επιχείρησή σας για να λειτουργήσει με επιτυχία. Οι δραστηριότητες αυτές σχετίζονται άμεσα με τη δημιουργία και την παροχή της πρότασης αξίας σας. Για παράδειγμα, αν είστε παραγωγός λαχανικών, οι βασικές δραστηριότητες περιλαμβάνουν τη φύτευση, τη συγκομιδή και την εμπορία των λαχανικών, τη συντήρηση του κήπου και τη δημιουργία περιεχομένου για το βίντεο-μπλογκ. Η τακτική αλληλεπίδραση με τους πελάτες, η διαχείριση των πωλήσεων και η προώθηση της επιχείρησής σας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι επίσης σημαντικές δραστηριότητες.
Συμβουλή: Επικεντρωθείτε και απαριθμήστε μόνο τις βασικές εργασίες που προωθούν την επιχείρησή σας.
Πλαίσιο 8: Βασικές συνεργασίες (Key partnerships)
Οι βασικές συνεργασίες είναι οι εξωτερικοί οργανισμοί ή οι άνθρωποι που μπορούν να βοηθήσουν την επιχείρησή σας να επιτύχει. Οι συνεργασίες αυτές μπορεί να περιλαμβάνουν προμηθευτές, συνεργάτες κ.λπ. Σε αυτή την ενότητα, πρέπει να εντοπίσετε εξωτερικούς οργανισμούς και άτομα που μπορούν να υποστηρίξουν την επιχείρησή σας. Για παράδειγμα, βασικές συνεργασίες μπορεί να περιλαμβάνουν τοπικές αγορές αγροτών, καταστήματα υγιεινής διατροφής και κοινοτικές οργανώσεις που υποστηρίζουν τη βιώσιμη διαβίωση. Η συνεργασία με άλλους τοπικούς κηπουρούς ή παράγοντες επιρροής μπορεί να βοηθήσει στην επέκταση της εμβέλειάς σας και στην ανταλλαγή πόρων.
Συμβουλή: Συνεργαστείτε με άλλους για να επεκτείνετε την εμβέλεια και τους πόρους σας.
Πλαίσιο 9: Διάρθρωση κόστους (Costs)
Η διάρθρωση του κόστους περιγράφει τις σημαντικότερες δαπάνες που συνδέονται με τη λειτουργία της επιχείρησής σας. Περιλαμβάνει σταθερά και μεταβλητά έξοδα που είναι απαραίτητα για τη λειτουργία της επιχείρησής σας. Αυτό θα μπορούσε να περιλαμβάνει το κόστος των υλικών, τα έξοδα μάρκετινγκ, τα τέλη φιλοξενίας του ιστότοπου ή οποιαδήποτε άλλα έξοδα προκύψουν. Για μια επιχείρηση λαχανικών, το κόστος μπορεί να περιλαμβάνει σπόρους, λίπασμα, νερό, εργαλεία, υλικά συσκευασίας και έξοδα μεταφοράς στην αγορά.
Συμβουλή: Συνεργαστείτε με άλλους για να επεκτείνετε την εμβέλεια και τους πόρους σας.
Κάθε ένα από αυτά τα δομικά στοιχεία μπορεί να μετατραπεί σε μια εργασία που πρέπει να ολοκληρώσετε τώρα, ώστε να μπορείτε να αξιολογήσετε και να βελτιώσετε την επιχειρηματική σας ιδέα. Αν κάτι δεν λειτουργεί, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να το εντοπίσετε εδώ και όχι αργότερα, όταν θα έχετε ήδη επενδύσει χρόνο και πόρους. Για παράδειγμα, αν δυσκολεύεστε να εντοπίσετε τους πελάτες-στόχους σας ή να διατυπώσετε την πρόταση αξίας σας, αυτό μπορεί να είναι ένα σημάδι ότι πρέπει να βελτιώσετε την επιχειρηματική σας ιδέα ή να εξερευνήσετε μια διαφορετική θέση. Ομοίως, αν δυσκολεύεστε να προσδιορίσετε βασικούς πόρους ή δραστηριότητες, αυτό μπορεί να σημαίνει ότι το επιχειρηματικό σας μοντέλο δεν είναι ακόμη εφικτό ή βιώσιμο.
Δουλεύοντας σε κάθε πλαίσιο του καμβά επιχειρηματικού μοντέλου, μπορείτε να αποκτήσετε μια βαθύτερη κατανόηση της επιχείρησής σας και να εντοπίσετε πιθανές προκλήσεις πριν επενδύσετε πολύ χρόνο ή χρήματα. Αυτή η διαδικασία μπορεί να σας βοηθήσει να λάβετε τεκμηριωμένες αποφάσεις, να αναπτύξετε αποτελεσματικές στρατηγικές και να αυξήσετε τις πιθανότητες επιτυχίας σας.